Abp Henryk Muszyński otrzymał Menorę Dialogu w uznaniu zasług „za zbliżanie ludzi, kultur, religii i narodów”. W uroczystości wręczenia nagrody 15 stycznia wzięli udział naczelny rabin Polski Michael Schudrich i rabin Berlina Walter Homolka oraz abp Stanisław Gądecki i abp Wojciech Polak.

Nagroda przyznawana jest przez Stowarzyszenie Coexist i Fundację Signum. Menorę dialogu wręczyli arcybiskupowi Muszyńskiemu ks. dr Jerzy Stranz, przewodniczący Stowarzyszenia Coexist, Jarosław Przyborowski, prezes Fundacji Signum oraz Magda Tomczak zastępca przewodniczącego Stowarzyszenia Coexist. Wydarzenie w Akademii Lubrańskiego – Muzeum Archidiecezjalnym w Poznaniu odbyło się w ramach ogólnopolskich obchodów XXIII Dnia Judaizmu w Kościele katolickim, z udziałem przedstawicieli społeczności żydowskiej, m.in. Alicji Kobus, przewodniczącej gminy żydowskiej w Poznaniu.

„Dialog to najbardziej pierwotna forma relacji Boga do ludzi. Tożsamość religijna jest fundamentem całej ludzkości, daje motywację od wewnątrz, od serca i nadzieję, która sięga poza grób. To wielki dar, który wspólnie dźwigamy” – powiedział abp senior Henryk Muszyński, dziękując za otrzymane wyróżnienie.

W laudacji Michael Schudrich, naczelny rabin Polski, przypominając życiorys prymasa seniora, podkreślił jego wkład w zainicjowanie dialogu między żydami a chrześcijanami w Polsce. Zaznaczył, że 30 lat temu, kiedy rozpoczęto dialog międzyreligijny, sytuacja była bardzo trudna, a relacje między wyznawcami tych religii były w Polsce bardzo napięte.

„Ten dialog to wola Boga. Jestem przekonany, że kiedy prowadzimy dialog, nasz Bóg Ojciec jest zadowolony, że sprawiamy Mu radość” – zaznaczył naczelny rabin Polski. Zauważył, że inicjatywa ta rozpoczęta w 1987 r. była prawdziwym wyzwaniem. „Tylko człowiek mądry i uczciwy wie, w jaki sposób rozmawiać z ludźmi i jak podjąć dialog” – stwierdził.

Naczelny rabin Polski, podejmując refleksję na temat dialogu, przywołał słowa arcybiskupa seniora Muszyńskiego z wywiadu udzielonego w 2013 r. miesięcznikowi „Znak”: „Prawdziwy dialog nie jest sposobem przekazywania moich czy twoich racji, ale jest otwarciem na drugiego człowieka. W dialogu chodzi o to, że pragnę zrozumieć drugiego jak on sam siebie rozumie, zachowując przy tym własną tożsamość”.

Rabin Berlina Walter Homolka w laudacji przypomniał, że nominacja abp. Henryka Muszyńskiego na arcybiskupa gnieźnieńskiego w 1992 r. przez św. Jana Pawła II była dla Żydów ważnym sygnałem.

„Żydowska agencja telegraficzna relacjonowała wówczas: Muszyński wyrasta na lidera dialogu Polski z żydami. Wysokie oczekiwania zostały spełnione. Ekscelencja odbudował mosty między Polakami a Niemcami, między chrześcijanami a żydami, między refleksją teologiczną a żywą wiarą chrześcijańską” – stwierdził rabin Homolka.

Zwrócił uwagę na wyjątkową umiejętność, która charakteryzuje abp. Muszyńskiego. „To zdolność do łączenia misji z cierpliwością oraz do traktowania konfliktów jako wyzwań’ – stwierdził.

Podkreślił, że abp Muszyński został uhonorowany Menorą Dialogu także za to, że daje ludziom nadzieję. „Menora Dialogu oznacza zbliżenie ludzi, narodów, kultur i religii, a także tolerancję. Teologia nie może nas łączyć, ale religia może, bo jest czymś wyższym niż teologią. Jest to próba naśladowania przez człowieka miłości Boga” – tłumaczył rabin Berlina.

Abp Muszyński, dziękując za wyróżnienie, zwrócił uwagę na potrzebę dalszego rozwijania i pielęgnowania dialogu z Żydami.

„Naszym zadaniem jest pielęgnowanie wzajemnego zaufania w stosunku do siebie, wzajemnego szacunku. A ponieważ jestem weteranem tego dialogu chrześcijańsko-judaistycznego, dlatego prawdopodobnie ktoś sobie przypomniał o mnie. Ale nie chodzi tylko o mnie, lecz o cały zespół, który był na początku i kładł fundamenty, rozpoczynając tę drogę” – stwierdził prymas-senior.

Przypominając początki inicjatywy, zaznaczył, że rozpoczął dialog jako przewodniczący Komisji Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem. „Po 1968 r. wszystko, co wiązało się z Żydami w Polsce było podejrzane, ale byli ludzie, którzy wierzyli, że trzeba dialogować” – zaznaczył.

Podkreślił, że nieformalnym patronem dialogu z judaizmem jest św. Jan Paweł II. Przywołał też zasługi, jakie na rzecz dialogu z judaizmem wniósł abp Stanisław Gądecki, metropolita poznański, nazywając go „ojcem dni judaizmu” w Polsce, „drugim po papieżu”.

„Jestem człowiekiem zaufania. Wszystko, co udało się zdobyć, jest dziełem Boga, który nas prowadzi. Mamy wspólną nadzieję i wspólną księgę. Nadzieja otwiera przyszłość, a księga oświetla nasze dziś” – zaznaczył abp senior Muszyński.

Zauważył, że tak żydzi, jak i chrześcijanie są dziedzicami słowa. „Jesteśmy dziedzicami słowa. W tradycji hebrajskiej słowo oznacza symbol myśli i wydarzenie. To wydarzenie jest oświetlone światłem Boga, oznaczone symbolem Menory” – stwierdził.

Abp Muszyński przypomniał także, że menora to symbol światła odwiecznego. Ukazuje sens i drogę życia wszystkim, którzy zawierzyli Bogu. Przyznał, że dialog międzyreligijny i polsko-niemiecki jest częścią jego życia.

Podczas wydarzenia został zaprezentowany niefiguratywny portret Jana Pawła II – relief autorstwa Andrzeja Okińczyca.

„Obraz przedstawia fragment muru – Ścianę Płaczu w Jerozolimie, przed którą w 2000 r. modlił się papież i w którą wsunął karteczkę z prośbą do narodu żydowskiego o wybaczenie krzywd i o pojednanie Żydów i chrześcijan” – powiedział ks. Jerzy Stranz,  przewodniczący Stowarzyszenia Coexist i dyrektor Muzeum Archidiecezjalnego na Ostrowie Tumskim w Poznaniu.