Wystawa: „École de Paris – artyści polsko-żydowscy” w Akademii Lubrańskiego
Kurator: Artur Tanikowski. Aranżacja: Raman Tratsiuk. Koordynacja i redakcja katalogu: ks. Jerzy Stranz
Ecole de Paris nie można uznać za kierunek czy prąd sztuki nowoczesnej, to bardziej umowny termin, określający twórczość emigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej, twórców głównie pochodzenia żydowskiego, którzy na początku XX wieku przybyli do Paryża i właśnie tutaj ukształtowała się ich działalność artystyczna.
Na wystawie prezentujemy 77 dzieł autorstwa 20 artystów z kręgu École de Paris, którzy współtworzyli scenę artystyczną Montparnasse’u. Są to artyści najwyższej rangi, doskonale znani i doceniani w świecie historyków sztuki oraz kolekcjonerów. W Akademii Lubrańskiego zobaczyć możemy m.in.: Maurycego Gottlieba, Melę Muter, Eugeniusza Zaka czy Mojżesza Kislinga.
https://codziennypoznan.pl/artykul/2024-01-25/szkola-paryza-stolica-swiatowej-sztuki-u-lubranskiego/
École de Paris i artyści polsko-żydowscy
École de Paris – Szkoła Paryska, a może lepiej Szkoła Paryża – jest fenomenem, który wymyka się prostym definicjom. Nie mamy bowiem do czynienia z żadną szkołą, modelem kształcenia, relacją mistrz – uczeń, ani nawet z jednolitą tendencją artystyczną, stylem czy manierą. Chodzi o środowisko twórców aktywnych we Francji pierwszych dekad XX wieku – miejscu, w którym ścierały się, konkurowały, ale i współistniały rozmaite nowoczesne stylistyki i stojące za nimi osobowości. Liczni przybysze z ziem polskich chłonęli zarówno impulsy nowoczesności, jak i tradycji w paryskich muzeach i kolekcjach. W 1912 roku przebywało w Paryżu około 300 artystów polskich.
Wśród nich sporą grupę stanowili artyści żydowskiego pochodzenia, co swego czasu przesądziło o ukuciu przez krytykę i badaczy kolejnego nieostrego terminu: „żydowska École de Paris”. Współtworzyli między innymi fowizm czy kubizm (Halicka, Hayden, Marcoussis), reagowali na ekspresjonizm wczesny – spod znaku szkoły wiedeńskiej (L. Gottlieb), ale i na jego późną wersję (Aberdam, Epstein, Menkes, Weingart), której patronował w latach 30. XX wieku Żyd z Wileńszczyzny, Chaim Soutine. Inspiracje czerpali także z obrazów postimpresjonistów: syntetystów spod znaku Paula Gauguina i szkoły z Pont-Aven, Vincenta van Gogha, nabistów.
Artystyczni emigranci z ziem polskich najczęściej nie przekraczali w swych pracach granic figuratywności, jedynie wyjątkowo zbliżając się do abstrakcji. Tematem ich dzieł były martwe natury, pejzaże, sceny wielopostaciowe i portrety. Rozważając identyfikację kulturową i etniczną całej grupy polsko-żydowskich paryżan, można byłoby zwrócić się ku terminowi, którym zatytułowano pewną wystawę: „kolory tożsamości”. Pochodzili zarówno z rodzin ortodoksyjnych (Menkes, Mondzain), jak i asymilujących się lub już zasymilowanych (Halicka, Kramsztyk, Muter, Zak).
W scenach wielopostaciowych, niekiedy rodzajowych, artyści polsko-żydowscy nierzadko sięgali do narracji nowotestamentowej. W metaforyczny albo też bezpośredni sposób godzili to, co świeckie, z tym, co święte, nie odżegnując się od nowoczesnej formy. Przebywając w nieżydowskim otoczeniu, nie zapominali o swoim pochodzeniu. Niejednokrotnie przedstawiali sceny związane z żydowską religią, mistyką, obyczajowością i symboliką. Jednocześnie nie unikali tematyki świeckiej, penetrując nocne życie nadsekwańskiej metropolii (np. Epstein, Kisling, Weingart). Tworzyli przebogaty melanż osobowości i artystycznych postaw, dla których Paryż był tyleż domem i szkołą, co sceną.
https://kulturaupodstaw.pl/sztuka-i-okolice-ach-ten-paryz/
Koncert kameralny: „Pad dachami Paryża” z okazji wernisażu wystawy École de Paris
Maria Antkowiak, śpiew; Michał Gajda, akordeon
PROGRAM:
1. Édith Piaf – Soul le ciel de Paris
2. Édith Piaf – Milord
3. Édith Piaf – La vie en rose
4. Joe Dassin – Et si tu nexitais pas
Maria Antkowiak, śpiewaczka operowa, wokalistka rozrywkowa, kompozytorka, autorka tekstów, pedagog wokalny. Występuje na deskach Teatru Wielkiego im. S. Moniuszki w Poznaniu, Teatru Wielkiego w Łodzi, a także Opery Bałtyckiej w Gdańsku. Laureatka wielu konkursów i festiwali muzycznych. Wraz z pianistką Julią Wolańską-Gajda współtworzy Duo Toccanto; koncertują po całym świecie z repertuarem liryki wokalnej. Solistka koncertów symfonicznych Epic Game Music.
Michał Gajda – akordeonista, solista, kameralista, doktor sztuk muzycznych, wykładowca Akademii Muzycznej w Poznaniu. Artysta regularnie koncertuje jako solista i kameralista w kraju i za granicą (m.in.: Nowy Jork, Virginia, Korea, Japonia, Tajlandia, Malezja, Indonezja, Gruzja, Niemcy, Holandia, Austria). Dwukrotnie koncertował (solo i w duecie) w jednej z najbardziej prestiżowych sal koncertowych na świecie – nowojorskiej Carnegie Hall (2014, 2017). Występował także w Filharmonii Berlińskiej, Kioi Hall w Tokio, Guri Art Hallw Seulu, Mozarteumw Salzburgu czy Musikvereinw Wiedniu. www.michalgajda.com
Akademia Lubrańskiego, ul. Jana Lubrańskiego
