Nagroda Menora Dialogu dla Naczelnego Rabina Polski Michaela Schudricha oraz Wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, abpa Stanisława Gądeckiego

15 stycznia 2007 r., w ramach poznańskich obchodów X Dnia Judaizmu w Kościele katolickim, w Wadze Miejskiej odbyła się uroczystość wręczenia, przyznanej w tym roku po raz pierwszy przez Stowarzyszenie Coexist, Nagrody Menora Dialogu. Pierwszymi laureatami wyróżnienia za „zbliżanie ludzi, kultur, religii i narodów” zostali: Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich oraz Wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, abp metropolita poznański Stanisław Gądecki.

Powstałe w 2006 roku Stowarzyszenie Coexist, którego prezesem jest główny animator obchodów Dnia Judaizmu w Poznaniu ks. dr Jerzy Stranz (współzałożyciele to: Marek Kalemba, Krzysztof Kwiatkowski, Jarosław Przyborowski, Zbigniew Theus) stawia sobie za cel promocję postaw i działalności na rzecz dialogu między ludźmi, kulturami, religiami i narodami m.in. poprzez działalność edukacyjną i wychowawczą, prowadzenie różnorodnej działalności integrującej ludzi dialogu, inicjowanie działań i badań dotyczących dialogu we współczesnym świecie oraz przyznawanie corocznej nagrody – Menory Dialogu. Statuetka, ufundowana przez prezesa Fundacji Signum Jarosława Przyborowskiego, jest miniaturą Menory Dialogu (obie autorstwa Macieja Zychowicza), która od 2004 r. stanowi znak rozpoznawczy Dnia Judaizmu w Poznaniu.
Michael Schudrich – absolwent religioznawstwa w Uniwersytecie Stanu Nowy Jork (1997); tytuł rabina otrzymał w Yeshiva University – najpoważniejszym współcześnie uniwersytecie ortodoksyjnego judaizmu; w l. 1983-1989 był rabinem w gminie żydowskiej w Japonii; w 1990 r. rozpoczął pracę dla Fundacji Ronalda S. Laudera – m.in. w l. 1992-1998 działał w Warszawie na rzecz ożywienia obecności żydowskiej w Polsce; powrócił z Nowego Jorku do Polski w 2000 r. jako rabin Warszawy i Łodzi; w grudniu 2004 r. został mianowany Naczelnym Rabinem Polski.
Zdaniem prof. Jana Grosfelda, autora laudacji dla rabina M. Schudricha, podstawą przyznania mu nagrody jest fakt, że swoją misję odnowy życia żydowskiego w Polsce pełni „z pasją, a zarazem pokornie, z przekonaniem, ale i z pewnym dystansem człowieka wiary w Boga Jedynego, z optymizmem, a jednocześnie ze świadomością poważnych przeszkód z zewnątrz oraz wewnątrz społeczności żydowskiej”. Rabin M. Schudrich ma też duże zasługi dla dialogu, bowiem „nie waha się spotykać z chrześcijanami, z katolikami”, jest „niezmiennie obecny podczas kolejnych obchodów Dnia Judaizmu w Kościele katolickim”. – Rozmowa, spokojne wyjaśnianie sensu żydowskości, rozbijanie mitów i uprzedzeń rozpowszechnionych nawet w środowiskach, które z racji wykształcenia winny mieć właściwy ogląd rzeczywistości, prostota języka i duże poczucie humoru otwierają Michaelowi Schudrichowi nie tylko różne ważne drzwi w Polsce, ale przede wszystkim serca i głowy osób, które spotyka – napisał prof. J. Grosfeld, dodając, że „mało kto zna problematykę relacji żydowsko-chrześcijańskich tak dogłębnie i potrafi o nich mówić z tak niezwykłym wyczuciem”, o czym świadczą liczne wypowiedzi rabina. Nietypowy jak na Żyda jest też jego stosunek do polskiego Papieża: „Świętej pamięci Jan Paweł II był ważną osobą nie tylko dla mnie osobiście, ale dla całego świata. Powiem więcej: był błogosławieństwem dla świata. Zawsze będziemy potrzebować proroków o wielkiej sile ducha, których głos jest słyszany przez wszystkich, takich, którzy przypominają, że jesteśmy dziećmi jednego Boga” (Wielka Encyklopedia Jana Pawła II). W podziękowaniu rabin M. Schudrich, podkreślił m.in., że dzięki Soborowi Watykańskiemu II i dzięki wielkiemu darowi, jakim był Jan Paweł II, żyjemy już w o wiele lepszym świecie. – Jest już dobrze, ale nie doskonale – dodał, upatrując w niezadowoleniu ze stanu obecnego źródło nadziei na polepszenie relacji chrześcijańsko-żydowskich.

W imieniu Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Poznaniu dr Eugeniusz Szydłowski w laudacji dla abpa Stanisława Gądeckiego przypomniał najważniejsze fakty z biografii i dokonania inicjatora Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce, ilustrujące jego wszechstronne przygotowanie do dialogu międzyreligijnego, jak np. to, że po święceniach kapłańskich studiował biblistykę na Pontificium Institutum Biblicum de Bure (licencjat 1977); w l. 1976-1977 pogłębiał wiedzę archeologiczną i judeochrześcijańską w Studium Biblicum Franciscanum w Jerozolimie; w 1978 r. obronił w Rzymie doktorat z teologii biblijnej. Do Polski wrócił w 1982 r. i podjął pracę dydaktyczną w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie w zakresie nauk biblijnych oraz wykłady z egzegezy Starego Testamentu dla świeckich w Prymasowskim Instytucie Teologicznym w Gnieźnie oraz Prymasowskim Instytucie Kultury Chrześcijańskiej w Bydgoszczy (1983-1992). Latem 1989 r. uczestniczył w programie studiów organizowanym przez Cardinal Bernardin Center for the Study of Eastern European Jewery na Spertus College of Judaica w Chicago poświęconym żydowskiej teologii, liturgii i kulturze oraz amerykańskiemu pluralizmowi religijnemu; prowadził też badania w École Biblique et Archeologique w Jerozolimie (1989/1990). W 1992 r. został mianowany przez Jana Pawła II biskupem pomocniczym Archidiecezji Gnieźnieńskiej oraz – przez Konferencję Episkopatu Polski – wiceprzewodniczącym, a w 1994 r. – przewodniczącym (w miejsce abpa Henryka Muszyńskiego) – Komisji Episkopatu Polski ds. Dialogu z Judaizmem. Jako przewodniczący Rady Episkopatu Polski ds. Dialogu Religijnego (od 1996 r.), która obejmuje 3 gremia: Komitet do Dialogu z Judaizmem, Komitet do Dialogu z Religiami Niechrześcijańskimi, Komitet do Dialogu z Niewierzącymi, zainicjował obchody Dnia Judaizmu w Kościele katolickim w Polsce (od 1998 r.). Od 1995 r. jest też konsultorem Papieskiej Komisji ds. Religijnych Relacji z  Żydami i bierze udział w konferencjach, spotkaniach, sesjach, sympozjach poświęconych tej tematyce w kraju i za granicą. W 2002 r. został mianowany przez Jana Pawła II Arcybiskupem Metropolitą Poznańskim. Jest autorem ponad 150 artykułów z zakresu biblistyki i dialogu z judaizmem, homilii, rozważań, kilku podręczników. W 2002 r. wydał istotną dla relacji z Żydami książkę „Kto spotyka Jezusa, spotyka judaizm. Dialog chrześcijańsko-żydowski w Polsce”.
Metropolita poznański przypomniał, że dzień Judaizmu służy lepszemu poznaniu korzeni naszej wiary i uświadomieniu, że z woli Bożej chrześcijaństwo łączy nierozdzielna więź z judaizmem – chrześcijanie zostali wszczepieni w wiarę Abrahama niczym dziczka w korzeń szlachetnej oliwki. Ale nie oznacza to odrzucenia Żydów ani nieodwołalnej aprobaty dla chrześcijan (narodów): – Jedni, jeśli okażą wiarę, mogą zostać ponownie wszczepieni w drzewo, drudzy, jeśli zabraknie im wiary, mogą zostać odcięci. – Arcybiskup podkreślił też, że dialog jest możliwy, jeśli jego uczestnicy okazują sobie życzliwe zainteresowanie i wierzą w istnienie Prawdy absolutnej, którą jest miłość. I choć obecnie, odkąd realizowane są wskazania soborowej deklaracji Nostra aetate – o stosunku Kościoła do religii niechrześcijańskich (1965), relacje chrześcijańsko-żydowskie poprawiają się, jednak nie można zapominać o wynaturzeniach i zbrodniach, zwłaszcza przeciwko Żydom, do jakich w czasie II wojny światowej posunęli się ludzie wyparłszy się Boga. Natura człowieka pozostała tak sama, zatem ciągle musi on walczyć z pokusą pogardy dla innych. Na zakończenie abp Stanisław Gądecki przypomniał przekonanie Jana Pawła II, że dzięki dobrej woli we wspólnie budowanej przyszłości nie będzie „już antyjudaizmu wśród chrześcijan ani postaw antychrześcijańskich wśród Żydów, lecz po obu stronach zapanuje wzajemny szacunek, jaki przystoi tym, którzy oddają cześć jednemu Stwórcy i Panu i mają wspólnego ojca w wierze Abrahama”.

Danuta Chodera-Lewandowicz