Coexist

XXVII Dzień Judaizmu w Poznaniu

Szalom /Pokój – dar Boga

Poznań, 11 – 18 stycznia 2024

Nagroda Menora dialogu dla kardynała Grzegorza Rysia za zbliżanie ludzi, kultur, religii i narodów; wystawa École de Paris prezentująca artystów polsko-żydowskich tworzących w latach międzywojennych, w paryskiej dzielnicy Montparnasse, wspólna modlitwa na Wzgórzu św. Wojciecha, spotkania w Teatrze Nowym i Polskim oraz w Bibliotece Raczyńskich – to najważniejsze miejsca na szlaku tegorocznych obchodów Dnia Judaizmu w Poznaniu

Temat wyznaczony, ale i zadany na tegoroczne obchody Dnia Judaizmu, to słowa: „SZALOM / Pokój – Dar Boga”. I tak, w istocie jest – zarówno dla chrześcijan, jak i dla Żydów pokój jest obietnicą, darem Boga. Nic nie dają próby zapewnienia pokoju siłą, prawem czy armią. Bez sensu są wszelkie próby narzucania pokoju na własnych warunkach czy „walki o pokój”, która rodzi raczej pokłady nieufności, a nawet wrogości. Jesteśmy przekonani, że pokój to nie tylko brak wojny, ale przestrzeń możliwego spotkania we wzajemnej ufności i zrozumieniu – to budowanie mostów miedzy ludźmi, kulturami, religiami i narodami… Do tego zapraszamy wszystkich ludzi dobrej woli, chrześcijan z wszystkich Kościołów oraz wyznawców judaizmu, a okazji do spotkań będzie wiele

11 stycznia, czwartek
godz. 12.00
Wspólna modlitwa chrześcijan i Żydów przy grobie rabina Akivy Egera
Cmentarz żydowski, ul. Głogowska 26a

godz. 18.00
Spotkanie w Gminie Wyznaniowej Żydowskiej
– zaprasza przewodnicząca Alicja Kobus
Gmina, Synagoga, ul. Stawna 10

12 stycznia, piątek, godz. 18.00
Klub Książki u Raczyńskich. Golem. Od legend do literatury współczesnej
– opowieść i rozmowa wokół  książki Gustava Meyrinka
Biblioteka Raczyńskich, pl. Wolności 19

Gustav Meyrink, a właściwie Gustav Meyer, to żyjący w latach 1868-1932 austriacki pisarz, okultysta, mistyk, znawca kabały i jeden z najwybitniejszych twórców fantastyki grozy. Jego powieści powszechnie uznaje się za prekursorskie względem późniejszych osiągnięć surrealizmu i powieści egzystencjalnej, a zwłaszcza twórczości Franza Kafki.
Golem to najbardziej znana powieść Gustawa Meyrinka. Fabuła utworu nawiązuje do XVI wiecznej legendy żydowskiej opowiadającej o glinianym człowieku stworzonym przez alchemika. Pełna niezwykłych wydarzeń, ezoteryzmu i mistyki historia bywa porównywana do słynnego Procesu Franza Kafki.
Golem Gustava Meyrinka, który ukazał się po raz pierwszy po polsku w 1919 roku, miał szczęście: przełożył go Antoni Lange, wybitny młodopolski poeta, prozaik i dramatopisarz, poliglota, tłumacz m.in. Edgara Allana Poego i Charlesa Baudelaire’a. Jego Golem jest arcydziełem sztuki translatorskiej, jednym z tych przekładów, które nawet po stu latach zachowują naturalną urodę, nie trącą manierą, zachowują ze swej epoki tylko to, co najlepsze. […] niech przyprawi o przyjemny dreszcz grozy, skłoni do zadumy, a może nawet stanie się podnietą do nieoczekiwanego i brzemiennego myślowego olśnienia. – z posłowia Macieja Płazy

13 stycznia, sobota, godz. 11.00
Krakowski Salon Poezji: „Panie, otworzysz wargi moje”
– psalmy dawidowe w przekładach poetów polskich
Aleksandra Samelczak z zespołem Wieczornik
Wybór i wprowadzenie: prof. Wiesław Ratajczak UAM
Teatr Muzyczny w Poznaniu, ul. Niezłomnych 1e (bilety)

W ramach XXVII Dnia Judaizmu, w Teatrze Muzycznym odbyła się wyjątkowa odsłona Krakowskiego Salonu Poezji Anny Dymnej. Tym razem wystąpiła Aleksandra Samelczak z Teatru Polskiego w Poznaniu, która przeczytała Psalmy Dawidowe w przekładach poetów polskich: Jana Kochanowskiego, Czesława Miłosza i Wojciecha Bąka.

Aktorka wystąpi z zespołem Wieczornik w składzie: Aleksandra Samelczak (śpiew), Paulina Frąckowiak (bas) oraz Szymon Siwierski (fortepian).

ALEKSANDRA SAMELCZAK –  absolwentka Wydziału Aktorskiego Akademii Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie (2021). Na deskach teatralnych zadebiutowała jeszcze jako studentka w spektaklu Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie Kariera Arturo Ui w reż. Remigiusza Brzyka. Laureatka III Nagrody 21. Ogólnopolskiego Konkursu Wokalnego PAMIĘTAJMY O OSIECKIEJ. Wokalistka zespołu Wieczornik, z którym pracuje obecnie nad debiutancką płytą. Od 2020 roku współpracuje z Teatrem Polskim w Poznaniu, gdzie gra m.in. w spektaklach Moniki Pęcikiewicz, Joanny Bednarczyk, Moniki Strzępki, Katarzyny Minkowskiej. Szerszej publiczności znana z roli Julki w serialu TVN Bunt!.

14 stycznia, niedziela, godz. 17.00
Musical: „Skrzypek na dachu”
Reżyseria: Artur Hofman, Muzyka: Jerry Bock
Teatr Muzyczny w Poznaniu, ul. Niezłomnych 1e (bilety)

Wielki musical, grany niemal na całym świecie. Gdziekolwiek jest wystawiany bije rekordy powodzenia. „Skrzypek na dachu” jest obrazem przemian, upadania tradycji i odwiecznej konfrontacji pokoleń.|
Libretto oddaje klimat małej żydowskiej wioski, przedstawiając dzieje Tewjego – mleczarza i jego rodziny. Tewje, ze swoją swoistą filozofią i specyficznym humorem, wzbudza w odbiorcy …i współczucie i …pogodny uśmiech. Muzyka Jerrego Bocka, pełna werwy i niesłychanego temperamentu z elementami folkloru żydowskiego, znakomicie komponuje się z treścią. Sympatyczny Tewje marzy i śpiewa „Gdybym był bogaczem”…, a my nucąc marzymy o tym samym. 

15 stycznia, poniedziałek, godz. 18.00
Piotr Matywiecki, „Poematy biblijne”
 – czytanie sceniczne w wykonaniu aktorów Teatru Nowego
oraz dyskusja z udziałem: prof. Katarzyny Kuczyńskiej-Koschany (UAM)
i prof. Wiesława Ratajczaka (UAM)
Prowadzenie oraz opieka reżyserska: Michał Pabian
Teatr Nowy, ul. J.H. Dąbrowskiego 5 (wejściówki)

Poematy biblijne wybitnego poety Piotra Matywieckiego to cykl wierszy, który powstaje od 1965 roku. Jak mówi sam autor, te wiersze od dawna towarzyszyły  i będą towarzyszyć jego poetyckiej drodze. Inspiracje biblijne zarówno w poezji, jak i w eseistyce formują wyobraźnię poety oraz jego etyczną i filozoficzną świadomość.
Poematy , które ukażą się w „serii emblematycznej” PIW-u to trzecia edycja Poematów biblijnych. Pierwsza, niewielka, ukazała się w 1995 roku nakładem Wydawnictw Fundacji „Historia pro Futuro”, druga, poszerzona, weszła do wierszy zebranych, opublikowanych pod tytułem „Zdarte okładki” w Biurze Literackim (2009).

16 stycznia, wtorek, godz. 18.00
Wystawa: „École de Paris – artyści polsko-żydowscy”
(Leopold Gottlieb, Mela Muter, Mojżesz Kisling, Eugeniusz Zak
i inni) Kurator: Artur Tanikowski | Aranżacja Raman Tratsiuk |
Koordynacja, redakcja katalogu ks. Jerzy Stranz
Akademia Lubrańskiego, ul. Jana Lubrańskiego 1

École de Paris nie można uznać za kierunek czy prąd sztuki nowoczesnej, to bardziej umowny termin, określający twórczość emigrantów z Europy Środkowo-Wschodniej, twórców głównie pochodzenia żydowskiego, którzy na początku XX wieku przybyli do Paryża i właśnie tutaj ukształtowała się ich działalność artystyczna.
Na wystawie w Galerii Sztuki Akademii Lubrańskiego prezentujemy 77 dzieł autorstwa 20 artystów z kręgu École de Paris, którzy współtworzyli scenę artystyczną Montparnasse’u. Są to artyści najwyższej rangi, doskonale znani i doceniani w świecie historyków sztuki oraz kolekcjonerów. W Akademii Lubrańskiego zobaczyć możemy m.in.: Maurycego Gottlieba, Melę Muter, Eugeniusza Zaka czy Mojżesza Kislinga.

Koncert kameralny: „Pad dachami Paryża”

Maria Antkowiak, śpiewaczka operowa, wokalistka rozrywkowa, kompozytorka, autorka tekstów, pedagog wokalny. Występuje na deskach Teatru Wielkiego im. S. Moniuszki w Poznaniu, Teatru Wielkiego w Łodzi, a także Opery Bałtyckiej w Gdańsku. Laureatka wielu konkursów i festiwali muzycznych. Wraz z pianistką Julią Wolańską-Gajda współtworzy Duo Toccanto; koncertują po całym świecie z repertuarem liryki wokalnej. Solistka koncertów symfonicznych Epic Game Music.
Michał Gajda – akordeonista, solista, kameralista, doktor sztuk muzycznych, wykładowca Akademii Muzycznej w Poznaniu. Artysta regularnie koncertuje jako solista i kameralista w kraju i za granicą (m.in.: Nowy Jork, Virginia, Korea, Japonia, Tajlandia, Malezja, Indonezja, Gruzja, Niemcy, Holandia, Austria). Dwukrotnie koncertował (solo i w duecie) w jednej z najbardziej prestiżowych sal koncertowych na świecie – nowojorskiej Carnegie Hall (2014, 2017). Występował także w Filharmonii Berlińskiej, Kioi Hall w Tokio, Guri Art Hallw Seulu, Mozarteumw Salzburgu czy Musikvereinw Wiedniu. www.michalgajda.com

17 stycznia środa, godz. 19.00
Nabożeństwo biblijne „Szalom  / Pokój – dar Boga”
pod przewodnictwem Arcybiskupa Metropolity Poznańskiego Stanisława Gądeckiego
Ewangelia: ks. Grzegorz Dobroczyński SJ
w Poznaniu Uroczyste zapalenie Menory Dialogu:
Dorit Vexler (Izrael), ks. Jerzy Stranz (Stowarzyszenie Coexist
Oprawa muzyczna: Chór Kameralny Akademii Lubrańskiego
Kościół św. Wojciecha, Wzgórze św. Wojciecha 1

Fragmenty komentarza arcybiskupa Stanisława Gądeckiego:
W samą ludzką naturę wszczepione jest dążenie do pokoju. Wyraża się ono w pragnieniu ładu i spokoju, w postawie gotowości służenia bliźniemu, we współpracy i współdziałaniu opartym na wzajemnym szacunku. Jest to ścisła powinność wszystkich, która jednak w szczególny sposób odnosi się do ludzi wierzących, gdyż dawanie świadectwa i działanie na rzecz pokoju oraz modlitwa o pokój to elementy konsekwentnej postawy religijnej – mówił abp Stanisław Gądecki
Przewodniczący Episkopatu podkreślił także, że dla chrześcijan pokojem jest sam Jezus Chrystus, nie jest to pokój tego świata oparty na politycznych porozumieniach, ale na głębokiej przemianie serca. – Jest to najpierw pokój wewnętrzny; pokój serca. Gdy Chrystus – przez swego Ducha – zamieszka w naszej duszy, wtedy przynosi jej pokój, jakiego świat dać nie może. Gdy człowiek poddaje się Jego kierownictwu, wówczas pojawiają się w nim owoce Jego obecności, do których należą: radość, pokój, cierpliwość, uprzejmość, dobroć, wierność, łagodność, opanowanie.
Zwrócił uwagę, że wszyscy powinniśmy „otworzyć się na innych, aby w jedności z nimi, odważnie i wytrwale podejmować dzieło budowy pokoju, którego świat pragnie, ale go nie potrafi do końca osiągnąć”.
– W obliczu wielkich wyzwań współczesnego świata, powinniśmy zjednoczyć siły z tymi, z którymi łączą nas pewne podstawowe wartości, przede wszystkim wartości religijne i moralne. Do tych wyzwań należy wciąż sprawa pokoju – podkreślił metropolita poznański.
Przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski zauważył, że pokoju pragną ludzkie serca, rodziny i kraje, takie jak Ukraina, Palestyna i Izrael zmagające się z wojną, a na obszarach dotkniętych konfliktami zbrojnymi żyje ok. 2 miliardów ludzi, czyli jedna czwarta całej światowej populacji.

18 stycznia środa, godz. 18.00
Nagroda „Menora Dialogu” dla kardynała Grzegorza Rysia
„za zbliżanie ludzi, kultur, religii i narodów”
przyznawana przez Stowarzyszenie COEXIST i Fundacje SIGNUM
Laudacje: Anna Bodzińska NDS (Rzym); Rabin Dawid Szychowski GWŻ (Łódź)

* * *

Koncert: Hatikvah – Zespół Wokalny INSPIRO Ensamble
pod dyr. Aleksandry Wojtaszek
Akademia Lubrańskiego, ul. Jana Lubrańskiego 1

PROGRAM
1.Ken bakodesh, pieśń tradycyjna, oprac.chór. Gil Aldema
2.Hatikvah, muzyka Samuel Cohen
3.Yerushalayim shel zahav, pieśń tradycyjne, oprac. chór. Naomy Shemer
4.Tsvei Brivelach, pieśń tradycyjna, oprac. chór. Gil Aldema
5.Oyfn Pripetchik, muz. Marka Warshavsky
6.Gdybym był bogaczem, z musicalu „Skrzypek na dachu”, muzyka Jerry Bock
7.To świt, to zmrok, z musicalu „Skrzypek na dachu”, muzyka Jerry Bock

Wystawa plenerowa École de Paris – artyści polsko-żydowscy
Scenariusz – ks. Jerzy Stranz, Projekt graficzny – Alicja Krygier

Wystawa plenerowa na Placu przed Akademią Lubrańskiego, ul. Lubrańskiego 1. Ostrów Tumski zapowiada i zaprasza na główna wystawę w Galerii Sztuki Akademii Lubrańskiego
École de Paris – artyści polsko-żydowscy; Kurator: Artur Tanikowski; Aranżacja: Raman Tratsiuk
ul. Jana Lubrańskiego 1, Poznań

* * *

Patronat honorowy:
Arcybiskup Metropolita Poznański Stanisław Gądecki
Marszałek Województwa Wielkopolskiego Marek Woźniak
Prezydent Miasta Poznania Jacek Jaśkowiak

Organizacja:
Referat ds. Dialogu Międzyreligijnego Archidiecezji Poznańskiej
Stowarzyszenie COEXIST

Współpraca:
Gmina Wyznaniowa Żydowska w Poznaniu • Fundacja Synagoga Nowa. Centrum Dialogu • Biblioteka Raczyńskich 
• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu  • Akademia Lubrańskiego. Muzeum Archidiecezjalne w Poznaniu
• Teatr Muzyczny w Poznaniu • Teatr Nowy w Poznaniu • Kościół św. Wojciecha w Poznaniu

Partnerzy:
Władze Miasta Poznania
Samorząd Województwa Wielkopolskiego
Starosta Poznański
Fundacja Zakłady Kórnickie
Andersia Property Sp. z o.o                          
Mercedes-Benz MB Motors Poznań
Drukarnia Abedik

www. coexist.pl